زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

خطاب ترتبی





خطاب ترتبی به خطاب متوجه به تکلیف مهم، بعد از عصیان تکلیف اهمّ اطلاق می‌شود.


۱ - تعریف



خطاب ترتبی خطابی است که به تکلیف مهم در صورت عصیان مکلف از انجام تکلیف اهم، تعلق می‌گیرد؛ یعنی خطابی که فعلیت آن بر عصیان تکلیف اهم مترتب است.

۲ - بیان نمونه



دو خطاب از سوی مولا صادر شده: یکی «صلّ» و دیگری «ازل النجاسة عن المسجد»، که خطاب «صل» درصورت وسعت وقت نماز ، خطاب به مهم، و خطاب به « ازاله نجاست » خطاب به اهم است و شارع نخست خطاب اهم را، و در صورت سرپیچی مکلف، خطاب مهم را متوجه او نموده است. این گونه خطاب را خطاب ترتبی می‌نامند؛ برای مثال، خطاب «ازل النجاسة عن المسجد و الاّ فصلّ» خطاب ترتبی است. هم چنین است خطاب پدر به فرزند که «اگر درس نمی‌خوانی، ورزش کن»، که خطاب به ورزش درصورت نافرمانی خطاب درس خواندن، به فعلیت می‌رسد.

۳ - پانویس


 
۱. المحکم فی اصول الفقه، حکیم، محمد سعید، ج۲، ص۳۴۳.    
۲. اجود التقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۱، ص۲۹۳.    
۳. اجود التقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۲، ص۳۳۷.    
۴. مصباح الاصول، خویی، ابوالقاسم، ج۲، ص۵۰۸.    
۵. منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، جزایری، محمدجعفر، ج۲، ص۵۰۲.    
۶. انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۴۶۹.    


۴ - منبع


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۴۹، برگرفته از مقاله «خطاب ترتبی».    





آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.